Sapieżyna Anna z Krasickich (1707-1757), 1v. Cetnerowa, wojewodzina mścisławska

Rodzice: Eleonora Anna z Rzewuskich, podskarbianka nadworna koronna, i Karol Aleksander Krasicki (zm. 1717), kasztelan chełmski.

Rodzeństwo:

– Jan Boży Krasicki (1704-1751), kasztelan chełmski, żonaty od 1729 r. z Anną Starzechowską (zm. 1766), z którą miał synów Ignacego (1735-1801), Antoniego (1736-1800), Ksawerego, Marcina i Karola oraz córki Mariannę Rościszewską i Brygidę Starzeńską Morską.

Mężowie:

1. Od 10 II 1728 r. Antoni Cetner (1700-1730), starosta koryciński

Dzieci:

– Ignacy Aleksander Cetner (1728-1809), oboźny wielki koronny od 1762 r., wojewoda bełski, kawaler Orderu Orła Białego w 1762 r., żonaty z Ludwiką Potocką, z która miał słynną z urody córkę Annę (1764-1814).

–  Eleonora żona Aleksandra Sułkowskiego, starosty odolanowskiego.

2. od 1730 r. Ignacy Sapieha (zm. 1758), od 1740 cześnik litewski, od 1744 r. podskarbi nadworny litewski, od 1750 r. wojewoda mścisławski.

Dzieci:

– Jan (1732-1757), żonaty z Elżbietą Branicką (zm. 1800)

– Józef (1733-1792), krajczy litewski, mąż Teofili Strzyżysławy Jabłonowskiej (zm. 1816)

– Franciszek Ksawery

– Kajetan Michał

Na cześć zmarłego Antoniego Cetnera, który pochowany został w Podkamieniu w rodzinnym mauzoleum w 1731 r. przygotowano mowę pogrzebową, w której opłakiwano zmarłego – „a jakże nie płakać, spojrzawszy na pozostałego przyjaciela, na małe potomstwo, na żałobę Dworu, na zapłakane poddaństwo, czy podobnież się od kondolencyi powstrzymać, wszak niebo patrząc na taki wielki smutek twojej na łzy, przytupuje roty…”

(Popis ojczystej chorągwi Jaśnie Wielmożnego Jmci Pana Antoniego Józefa Cetnera żytomierskiego, korytnickiego starosty różańcowej góry fundatora, po pospolitym życia ruszeniu w wieczności odprawiony… a na poskromienie żalu …. Jaśnie Wielmożnej Jmci Pani Annie z hrabiów Krasickich Cetnerowej żytomierskiej, korytnickiej starościny jako żałosnej po utraconym Przyjacielu pani i fundatorce konsekrowany…roku ….1731, dnia 1 marca, we Lwowie 1731, k. Bv).

 

Dwór i otoczenie Anny z Krasickich Sapieżyny 1v. Cetnerowej

 

Anna z Krasickich Sapieżyna pochodziła z zamożnej i wpływowej politycznie rodziny, w której ceniło się dobre wykształcenie. W otoczeniu Anny wychowywał się przez pewien czas jej bratanek Ignacy Krasicki, późniejszy biskup warmiński i wybitny poeta czasów stanisławowskich, który dostał się na dwór swojej ciotki ok. 1743 r. Chłopiec wychowywał się wspólnie z synem Sapieżyny z pierwszego małżeństwa Ignacym Aleksandrem Cetnerem i jego młodszymi przyrodnimi braćmi Janem i Józefem Sapiehami. Nad staranną edukacją chłopców, uczęszczających do kolegium jezuickiego we Lwowie czuwał Stefan Terlecki (ok. 1685 – po 1765), niegdyś sługa Sapiehów i Jabłonowskich, który uczył ich podstaw wiedzy ogólnej, czytania i pisania oraz łaciny. Jego zadaniem było utrwalać w młodych ludziach nauki pobierane w kolegium. Nie wiemy, jaki dokładnie wpływ na edukację chłopców wywarła ich matka i opiekunka. Około 1746 r. Ignacy Sapieha zatrudnił do nauki synów guwernera Jana Karola Blocka (zm. 1777), który miał uczyć chłopców języków obcych.  W marcu 1749 r. Jan Sapieha i Ignacy Cetner, jako najstarsi, wyruszyli w towarzystwie guwernera w dwuletnią podróż edukacyjną zagranicę, z której powrócili z końcem lutego 1751 r., zwiedziwszy Austrię, Italię, Francję, Holandię i Niemcy. W tym czasie Ignacy Krasicki wybrał jako przyszłą drogę życiową stan duchowny. Z kolei pierworodny syn Anny Sapieżyny Ignacy Cetner zasłynął jako wielki oportunista i człowiek słabego charakteru, a jednocześnie znany kolekcjoner dzieł sztuki, które gromadził w swoim ulubionym pałacu w Krakowcu. Interesował się również ogrodnictwem, pielęgnował wspaniały egzotyczny ogród, który stworzył wokół swojego dworu w Cetnerówce pod Lwowem, którą to pasję łączył ze swoimi krewnymi Krasickimi z Dubiecka. Ogród ten stał się później częścią założenia ogrodu botanicznego Uniwersytetu Lwowskiego.

Dla Anny i Ignacego Sapiehów pracował przez jakiś czas znakomity malarz Augustyn Mirys (1700-1793), który przed 1751 r. sportretował rodzinę brata Anny Sapieżyny, małżonków Annę i Jana Bożego Krasickich i Ignacego Krasickiego oraz Jana i Józefa Sapiehów, a także Ignacego i Eleonorę Sapiehów w czasie ich pobytu w majątkach w Dubiecku, Nadwórnie i Lesku.