Przejdź do treści

logo Narodowe Centrum NaukiProjekt realizowany w ramach grantu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki nr UMO-2021/41/B/HS3/00253

Artykuł „Współpraca urzędników dworskich z Katarzyną z Potockich Kossakowską (1722–1803)”

Artykuł
MP 2005; nieznany malarz polski (malarz); Portret Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, ok 1782; olej; płótno; 76,5 x 58,5

„Zaufanie mi w interesach śp. JW. Państwa i Dobrodziejstwa było wypróbowane…”. Współpraca urzędników dworskich z Katarzyną z Potockich Kossakowską (1722–1803), kasztelanową kamieńską– to kolejna pozycja autorstwa dr hab. Urszuli Kicińskiej. Materiał ukazał się drukiem w czasopiśmie „Przegląd Nauk Historycznych”.

W dawnej Polsce po śmierci jednego ze współmałżonków, pozostający przy życiu ojciec lub matka przejmowali nie tylko opiekę nad osieroconymi dziećmi, ale także nad ich majątkiem, czyniąc wszelkie zabiegi, by nie doprowadzić do jego roztrwonienia. Sytuacja w rodzinie Marianny i Eustachego Potockich, zmarłych niemalże w tym samym czasie (w lutym 1768 r.) spowodowała, że do opieki nad dziećmi należało wyznaczyć krewnych lub zaufanych współpracowników generała artylerii litewskiej. Ostatecznie tutorstwo nad młodymi Potockimi przejęła ich ciotka, młodsza siostra Eustachego – Katarzyna z Potockich Kossakowska (zm. 1803), kasztelanowa kamieńska i sprawowała je w okresie od 1768 do 1772 r., otrzymując na ten czas od swego brata w dzierżawę wszystkie dobra należące do Potockich. Sprawowanie opieki nad dziećmi Potockich wiązało się więc bezpośrednio z przejęciem przez Kossakowską zarządu nad ich majątkiem. Podstawą źródłową do napisania niniejszych rozważań stały się listy kierowane do kasztelanowej kamieńskiej przez zarządców dóbr, ekonomów, plenipotentów, którzy wcześniej byli poddanymi Eustachego i Marianny z Kątskich, a po ich śmierci, wraz z dzierżawionymi przez Kossakowską dobrami, przeszli na jej służbę i niemalże od razu podjęli starania o zdobycie jej akceptacji, zaufania oraz utrzymanie się na dotychczasowych stanowiskach, regularnie przy tym raportując nowej dobrodziejce o stanie ekonomicznym gospodarstw. Treść przebadanej korespondencji pozwala więc spojrzeć na relacje, jakie łączyły poddanych z ich mocodawczynią oraz wskazać gospodarcze i społeczne podstawy funkcjonowania dóbr Potockich pod okiem Kossakowskiej.

LINK DO ARTYKUŁU

 

Aktualności

Zobacz więcej na naszym facebooku

Polecamy Państwa uwadze najnowszy artykuł autorstwa Pana dr. Jarosława Pietrzaka - Justyna (Euphemia) Szaniawska – Abbess of the Nesvizh Benedictine Monastery in the 18th Century, opublikowany w "Istorija History", 2025, t. 137, Nr 1, p. 115–142. Praca przedstawia postać wyjątkowej opatki klasztoru benedyktynek w Nieświeżu - Eufemii Szaniawskiej. Podczas swojej kadencji w latach 1758-1799 ksieni borykała się z wieloma problemami, m.in. sporami o majątek klasztorny, poddanych i zastawy. Mimo to była sprawną organizatorką życia duchowego i administracyjnego. W efekcie pozwoliło jej to na rozbudowę zabudowań klasztornych, prace renowacyjne i fundację nowych świątyń. Dzieło ukazuje również relacje opatki z jej protektorami - książętami Radziwiłłami, które wiązały się z istnieniem klasztoru, a nawet jego reakcją na najważniejsze wydarzenia polityczne u schyłku Rzeczypospolitej Obojga Narodów.#NCN #women'scourt #dwórszlachecki ... See MoreSee Less
View on Facebook
W dniu 10 czerwca br. w ramach spotkań organizowanych przez Komisję Historii Kobiet i Płci Kulturowej KNH PAN odbyła się dyskusja wokół książki prof. Bożeny Popiołek pt. „Z poczucia piękna z potrzeby posiadania. Kobiecy świat rzeczy w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej". Dyskusję prowadzili: dr hab. prof. UKEN Urszula Kicińska oraz dr hab. prof. UMK Adam Kucharski#szlacheckidwórkobiecy #NCN #women’scourt ... See MoreSee Less
View on Facebook
W dniu 17 czerwca br. odbyło się kolejne spotkanie Związku Szlachty Polskiej. W ramach cyklu "Szlacheckie dysputy" wykład zatytułowany "Szlachecki dwór kobiecy w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej. Struktura. Ludzie. Funkcje" wygłosiła prof. dr hab. Bożena Popiołek. Serdecznie gratulujemy!#szlacheckidwórkobiecy #NCN #women'scourt ... See MoreSee Less
View on Facebook
W dniach 5-6 czerwca odbyła się w Bydgoszczy ogólnopolska konferencja "Życie w klasztorach żeńskich doby staropolskiej" zorganizowana przez Uniwersytet Kazimierza Wielkiego oraz Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy. W czasie spotkania z referatami wystąpił dr Jarosław Pietrzak, który opowiedział o relacjach rodziny Sobieskich z mniszkami różnych klasztorów lwowskich i żółkiewskich, w świetle archiwaliów z Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku. Wydarzeniu towarzyszyło zwiedzanie Muzeum oraz podziwianie odkrytych polichromii w dawnym refekatrzu klasztoru sióstr klarysek w Bydgoszczy.#NCN #women'scourt #szlacheckidwórkobiecy #XVIIIwieku ... See MoreSee Less
View on Facebook
W dniach 2-5 czerwca odbyła się w Lizbonie konferencja organizowana przez Royal Studies Network zatytułowana "Kings%Queens 14:Beyond the King: Diplomacy, Social Roles and Family Dynamics of Monarchies”. W wydarzeniu wziął udział dr Jarosław Pietrzak, który przedstawił temat "Queen in Diplomacy – Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska and her involvement in diplomatic activities between 1674 and 1696". Konferencja zgromadziła kilkadziesięciu badaczy z Europy i świata, którzy w ciągu trzech dni debatowali o pozycj monarchów, ich działaniach w zakresie dyplomacji, aktywności politycznej oraz przywilejach wynikających z przynależenia do rodziny królewskiej. Nie zabrakło też licznych polskich akcentów poświęconych Bonie Sforzy, pozycji królewiczów w rodzinach monarszych oraz Marii Kazimierze Sobieskiej.#NCN #women'scourt #dwórszlachecki #XVIIIwiek ... See MoreSee Less
View on Facebook