Przejdź do treści

logo Narodowe Centrum NaukiProjekt realizowany w ramach grantu badawczego finansowanego ze środków Narodowego Centrum Nauki nr UMO-2021/41/B/HS3/00253

Artykuł „Współpraca urzędników dworskich z Katarzyną z Potockich Kossakowską (1722–1803)”

Artykuł
MP 2005; nieznany malarz polski (malarz); Portret Katarzyny z Potockich Kossakowskiej, ok 1782; olej; płótno; 76,5 x 58,5

„Zaufanie mi w interesach śp. JW. Państwa i Dobrodziejstwa było wypróbowane…”. Współpraca urzędników dworskich z Katarzyną z Potockich Kossakowską (1722–1803), kasztelanową kamieńską– to kolejna pozycja autorstwa dr hab. Urszuli Kicińskiej. Materiał ukazał się drukiem w czasopiśmie „Przegląd Nauk Historycznych”.

W dawnej Polsce po śmierci jednego ze współmałżonków, pozostający przy życiu ojciec lub matka przejmowali nie tylko opiekę nad osieroconymi dziećmi, ale także nad ich majątkiem, czyniąc wszelkie zabiegi, by nie doprowadzić do jego roztrwonienia. Sytuacja w rodzinie Marianny i Eustachego Potockich, zmarłych niemalże w tym samym czasie (w lutym 1768 r.) spowodowała, że do opieki nad dziećmi należało wyznaczyć krewnych lub zaufanych współpracowników generała artylerii litewskiej. Ostatecznie tutorstwo nad młodymi Potockimi przejęła ich ciotka, młodsza siostra Eustachego – Katarzyna z Potockich Kossakowska (zm. 1803), kasztelanowa kamieńska i sprawowała je w okresie od 1768 do 1772 r., otrzymując na ten czas od swego brata w dzierżawę wszystkie dobra należące do Potockich. Sprawowanie opieki nad dziećmi Potockich wiązało się więc bezpośrednio z przejęciem przez Kossakowską zarządu nad ich majątkiem. Podstawą źródłową do napisania niniejszych rozważań stały się listy kierowane do kasztelanowej kamieńskiej przez zarządców dóbr, ekonomów, plenipotentów, którzy wcześniej byli poddanymi Eustachego i Marianny z Kątskich, a po ich śmierci, wraz z dzierżawionymi przez Kossakowską dobrami, przeszli na jej służbę i niemalże od razu podjęli starania o zdobycie jej akceptacji, zaufania oraz utrzymanie się na dotychczasowych stanowiskach, regularnie przy tym raportując nowej dobrodziejce o stanie ekonomicznym gospodarstw. Treść przebadanej korespondencji pozwala więc spojrzeć na relacje, jakie łączyły poddanych z ich mocodawczynią oraz wskazać gospodarcze i społeczne podstawy funkcjonowania dóbr Potockich pod okiem Kossakowskiej.

LINK DO ARTYKUŁU

 

Aktualności

Zobacz więcej na naszym facebooku

Polecamy Państwa uwadze najnowszy artykuł Urszuli Kicińskiej zatytułowany "Powinności dworniczek w majątkach szlacheckich XVIII wieku".Streszczenie artykułu: W dawnej Polsce istniało wiele czynników determinujących rozwój dworów szlacheckich. Jednym z nich byli zatrudniani w nich oficjaliści i służba, w tym kobiety – arendarki, dworniczki i wiejskie panny. Cennym materiałem, choć bardzo rzadkim, do badania powinności poddanych w majątkach szlacheckich są instrukcje gospodarcze. Przykładem tego typu źródła są Ustawy powszechne dla dóbr moich rządców – autorstwa Anny Pauliny z Sapiehów Jabłonowskiej. W pierwszym tomie niniejszego dzieła księżna wskazała obowiązki m.in. dworniczek. Celem rozważań jest więc zaprezentowanie głównych obowiązków powierzanych kobietom w folwarku szlacheckim XVIII wieku, a także wyraźne zakomunikowanie, że ich praca miała istotny wpływ na rozwój ekonomiczny danej majętności oraz gospodarki tego okresu.Link do artykułu:apcz.umk.pl/KLIO/article/view/48499#NCN #womenscourt #dwórkobiecy #dwór #dwórprywatny ... See MoreSee Less
View on Facebook
Polecamy Państwa uwadze najnowszy artykuł prof. Bożeny Popiołek zatytułowany: Sługa pański. Uposażenie urzędników i służby dworskiej na dworach magnackich w osiemnastowiecznej Rzeczypospolitej.Streszczenie artykułu: Dwór magnacki, jako jedna z podstawowych struktur życia publicznego szlachty w XVIII-wiecznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów, wywierał silny wpływ na swoje otoczenie poprzez przekazywanie zachowań kulturowych, postaw moralnych i idei politycznych. Właściciele dużych dworów prywatnych, aktywni i zaangażowani politycznie magnaci, stworzyli wokół siebie silne środowisko klienckie, wpływając na postawy szlachty danej prowincji i jej stosunek do władz zwierzchnich, angażując ją w swoje przedsięwzięcia, zapewniając zatrudnienie na dworze oraz w rozległych latyfundiach. Służba na dworze była zaszczytna i pożyteczna, ale też trudna i pełna wyrzeczeń, zależnych od pozycji i charakteru osobistego patronów oraz ich stosunku do podległych im osób. Od urzędników dworskich, urzędników latyfundialnych i pracowników najemnych oczekiwano wierności, posłuszeństwa, dużej sprawności i przedsiębiorczości, stąd rezygnacja ze służby na dworze była częstym zjawiskiem.Link do artykułu: apcz.umk.pl/KLIO/article/view/46707#ncn #womenscort #dwór #dwórkobiecy ... See MoreSee Less
View on Facebook
Zapraszamy serdecznie do udziału w warsztatach on-line "Queen’s Resources", który odbędzie się 7 kwietnia. W programie referat Natashy Hodgson i 6 innych prezentacji na temat zasobów finansowych królowych w kontekście działań wojennych. Rejestracja jest bezpłatna. Szczegóły w plakacie, aby uzyskać dalsze informacje dostępu.#NCN #womenscourt # dwór #dwórkobiecy ... See MoreSee Less
View on Facebook
Szanowni Państwo serdecznie zapraszamy na konferencję naukową "Świat kobiecego dworu w dawnej Polsce. Codzienność i niecodzienność kobiecego świata". Zgłoszenia prosimy przesyłać do 21 marca na adres: urszula.kicinska@uken.krakow.plOpłata konferencyjna wynosi 400 zł.Szczegóły poniżej: ... See MoreSee Less
View on Facebook